Qanday qilib eski uy-joyni foyda bilan sotib, yangisini sotib olish mumkin

1553
Qanday qilib eski uy-joyni foyda bilan sotib, yangisini sotib olish mumkin

Agar siz yashash joyingizni o‘zgartirmoqchi bo‘lsangiz: yangi binodan kvartira yoki boshqa loyihalanishli ikkilamchi kvartirani mo‘ljallayotgan bo‘lsangiz, qanday qilib kvartirani foyda bilan sotish va yangisini sotib olish haqida o‘ylab ko‘rishingiz lozim.

Uy-joyni almashtirish odatda kvartira yoki uyni sotish bilan bog‘liqdir. Bu shaxsiy bitim bo‘lganligi sababli, u yaxshi tayyorgarlikni talab qiladi. Sotish bilan bog‘liq qiyinchiliklar qanday qilib kvartirani tez sotish kerak? degan savol paydo bo‘lishidadir. Bundan tashqari, belgilangan muddat oralig‘ida, masalan: uy egasi allaqachon tanlagan boshqa kvartirani darhol sotib olishi kerak. Bunday vaziyatlarda uyini sotayotgan uy egasining vaqti ko‘p bo‘lmaydi, bundan tashqari u potensial xaridor bilan savdolashish bilan band bo‘ladi. Ushbu maqolada biz sizga qanday qilib ko‘chmas mulkni tezda foyda bilan sotish va yangisini sotib olish haqida aytib beramiz. Ushbu ishni boshlashdan oldin talablarni aniq shakllantirib, harakatlarni rejalashtirish kerak. Kvartirani foyda bilan sotish/sotib olish uchun ko‘chmas mulk bozorini tahlil qilishga vaqt ajratish yoki bu ishni tajribali rieltorga topshirish muhimdir:

Kvartirani iloji boricha tezroq sotishning keyingi bosqichi:

Agar sizda ko‘chmas mulkni sotib olish va sotish bo‘yicha tajriba va bo‘sh vaqtingiz etarli bo‘lsa, yuqoridagi punktlarni amalga oshirishingiz mumkin, ammo yuridik jihatlarni rieltor bilan muhokama qilish maqsadga muvofiqdir. 

Joriy ko‘chmas mulkni baholash

Ko‘chmas mulkni baholash — uy-joyning bozor narxini aniqlash.

Ipoteka kreditini jalb etish bilan yangi uy-joy sotib olinayotganda baholashni o‘tkazish zarurdir. Bunday baholashni faqat baholash faoliyati bilan shug‘ullanish huquqiga ega bo‘lgan mutaxassislar tomonidan amalga oshirilishi mumkin.

Boshqa hollarda, xaridor va sotuvchilar ko‘chmas mulkning narxini uning qiymati haqidagi shaxsiy tushunchalari asosida mustaqil ravishda belgilashlari mumkin. Shuningdek, har ikki tomonning kelishuviga ko‘ra, baholash mustaqil ekspert tomonidan amalga oshirilishi mumkin. 

Nima uchun eski uy-joyni sotishdan oldin baholash kerak?

Ko‘chmas mulkni baholash muhim qadam hisoblanib, sotuvchiga narx  darajasini, ya’ni nimadan kelib chiqishni taqdim etadi.

Agar sotuvchi eski kvartirani sotishdan olingan pulga yangi kvartira sotib olishni rejalashtirgan bo‘lsa, kvartirani sotish uchun zarur bo‘lgan xarajatlarni aniqlashi lozim, shuningdek, u yangi kvartirani ta’mirlash uchun xarajatlar miqdorini ham hisobga olishi kerak. Shunga ko‘ra, barcha mumkin bo‘lgan xarajatlarni batafsil hisoblashga harakat qilishingiz va chek-list tuzish zarur. Shu tariqa, istalayotgan sotuv summasini aniqlashtib olish mumkin.

Uy sotayotgan odam uchata summani yodda tutishi kerak: maksimal, o‘rtacha va minimal. Ushbu darajalarning qaysi birida uy-joy sotilishi amalga oshirilishiga qaramasdan, bu rejani bajarilishi uchun kerakli pulni olish imkonini beradi.

Qanday qilib uyingizni yoki kvartirangizni to‘g‘ri baholash kerak?

Uy egasi sotiladigan ko‘chmas mulkning narxini mustaqil ravishda quyidagicha belgilashi mumkin:

Biroq, bunday hisob-kitoblar taxminiy bo‘ladi. Narxga ko‘plab ko‘rsatkichlar ta’sir qiladi — uning ko‘tarilishi va kamayishi jihatlari bo‘yicha. Asosiylarini aniqlash mumkin:

Shuningdek, ba’zi xaridorlar uy-joyning turli xil xususiyatlarini qadirlaydilar, masalan:

Rieltor bilan birga ishlash: tanlov va o‘zaro ta’sir

Rieltor — bu ko‘chmas mulkni oldi-sotdisi bilan bog‘liq barcha nuanslarni tushunishga yordam beradigan mutaxassis. Rieltorni uning ishi haqidagi sharhlari asosida tanlash lozim. Do‘stlaringiz va tanishlaringizdan bilib olishingiz, rieltorlik agentliklarining saytlarini ko‘rib chiqishungiz mumkin. Sizning xohish va istaklaringizdan kelib chiqib, rieltor qulay narxda uy tanlab berishi mumkin. Uy-joy sotishda esa u tezda xaridorlarni topib, bitim uchun zarur hujjatlarni to‘plashga yordamlashadi.

Ishonchli rieltorni qanday tanlash mumkin?

Ishonchli va mas’uliyatli ko‘chmas mulk bo‘yicha mutaxassis tanlovi bitim muvaffaqiyatining kalitidir. Rieltor tanlashda bir nechta qoidalar mavjud:

Eslatma: Agar bu tashkilot boʻlsa, u holda faoliyat turi koʻchmas mulkni sotib olish va sotish, ijaraga berish, almashtirish, hadya qilish boʻyicha axborot vositachisi yoki maslahat xizmatlari sifatida koʻrsatilishi zarur. Agar bu xususiy rieltor boʻlsa, hujjatda ma’lumot va maslahat xizmatlari koʻrsatilishi kerak.

Sotish va sotib olishdan oldin rieltor bilan muhokama qilinadigan muhim savollar

Rieltor bilan shaxsan uchrashganda, bitimning barcha jihatlarini muhokama qiling va xizmat kafolatlari haqida bilib oling. Siz rieltorga topilgan mulk bo‘yicha bitim bo‘yicha ishni olib borishni yoki uy-joy tanlashdagi to‘liq xizmatlarini tashkil qilishni aytishingiz mumkin. Foydalanmoqchi bo‘lgan muhim xizmatlar haqida savollar ro‘yxatini tuzib oling:

Bundan tashqari, yuridik yordam mavjudligi haqida bilish zarur. Ushbu xizmat yirik ko‘chmas mulk kompaniyalari tomonidan taqdim etiladi.

Tajribali mutaxassis mulk egasining ishtirokida muzokaralar olib borishi va qaysi obyektlar shubhali ekanligini aytishi kerak. Ishonchli rieltorlar muayyan vaziyatga sho‘ng‘ib ketishi, mijoz bilan do‘stlashib, doimo aloqada bo‘lishlari va har qanday savollarga javob berishlari mumkin.

Sotuv: bitimga tayyorgarlik

Kvartirani sotuvga qo‘yishdan oldin, talab etilayotgan ta’mirni amalga oshirish mumkin:

Mebel va texnikani sotilayotgan kvartiradan olib chish, albatta agar siz uni sotmoqchi bo‘lmasangiz, yangi kvartiraga yoki boshqa vaqtincha saqlash joyiga — ombor yoki konteynerning bir qismini ijaraga olish mumkin. Quyidagi hujjatlarni tayyor qo‘ying:

Xaridorlarni jalb qilish uchun uy-joyning tashqi ko‘rinishini yaxshilash

Potentsial xaridorlarni jalb qilish uchun siz kosmetik yoki kapital ta’mirni amalga oshirishingiz mumkin. Bularning barchasi sizning imkoniyatlaringizga bog‘liq. Birinchi navbatda ishonchli va tajribali pudratchini topish lozim. Ta’mirlash xizmatlari saytlaridan, shaxsiy e’lonlardan qidirishingiz yoki do‘stlaringiz, qo‘shnilaringizdan so‘rashingiz mumkin. Muayyan ishlarni bajarish uchun turli mutaxassislarni jalb qiling:

Eshiklar o‘rnini kengaytirish, dushxonasi bilan hojatxonani birlashtirish, devorlarni buzish va kvartiralarni bir-biri bilan birlashtirish kabi loyihalanishdagi o‘zgarishlar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda davlat organlarining roziligini talab etadi. Ikkilamchi pardozda neytral, sokin ranglardan foydalaning. Xonalarni yoritish uchun qandillar yoki yoritgichlar o‘rnating; bu masalada qanday qilib mos qandilni tanlash kerak deb nomlamgan maqolani o‘qing.

Sotish uchun samarali marketing rejasini ishlab chiqish

Agar siz ko‘chmas mulkingiz narxini bilsangiz, reklama qilishga o‘ting. Rieltorni yollashingiz mumkin — reklamaning asosiy ishi  uning zimmasida bo‘ladi.

Qanday qilib kvartirani tezda sotish bo‘yicha vazifa paydo bo‘lganda, siz bir nechta rieltorlar bilan kelishib olishingiz mumkin — yaxshi xaridor topgan rieltor o‘z komissiyasini oladi. Lekin reklama targ‘iboti jarayoni sizning ham nazoratingiz ostida bo‘lishi lozim. Reklamangiz uchun qisqa va tushunarli matn yozing. U yerda kvartiraning parametrlari, texnik holati va infratuzilma haqida ma’lumot bo‘lishi kerak. Vizual omil — ko‘proq sifatli va ma’lumot taqdim etuvchi fotosuratlar oling.

E’lonni joylashtirish — ko‘chmas mulkni oldi-sotdisi bo‘yicha, pullik va bepul internet-resurslarining maksimal sonida o‘z uy-joyingizni reklama qiling. Sizning obyektingizning ko‘rish qamrovi keng bo‘lishi va eng qisqa vaqt ichida ko‘plab potentsial xaridorlar tomonidan ko‘rinishini ta’minlash uchun, alohida to‘lov orqali reklamangiz ko‘chmas mulk ma’lumotlar bazasi saytlarining yuqori qatorlariga ko‘tarilishi mumkin.

Sotib olish: yangi uy-joyni izlash va tahlil qilish

Shunday qilib, eski uy-joyingizning sotuv jarayoni davom etmoqda, siz esa yangi uy sotib olishingiz kerak: orzuingizdagi kvartirani qidirishni boshlang. Agar siz kvartirangizning byudjeti va yashash maydoni haqida qaror qabul qilgan bo‘lsangiz, uy-joy izlashni boshlash vaqti keldi. Kvartira parametrlari bo‘yicha qisqacha chek-list:

Ixtisoslashgan saytlardan foydalaning; agar siz yangi bino sotib olmoqchi bo‘lsangiz, quruvchi tashkilotlar saytlaridan ham qidirishingiz mumkin. Umuman olganda, ko‘chmas mulk oldi-sotdi jarayoni oddiy masala emasligi sababli va ayni vaziyatda, siz kvartirani foyda bilan sotishni va shu bilan birga yangisini sotib olishni istasangiz, rieltorga murojaat qilishingiz maqsadga muvofiqdir. Siz o‘z vaqtingiz va asablaringizni tejaysiz.

Ideal yangi uy-joyni qanday topish mumkin?

Ideal uy-joy tushunchasi hammada har xil. Ba’zi odamlar uyning yuqori qavatida yashashni xush ko‘radilar — xotirjamlik, shaharning yaxshi manzarasi, boshqalari esa birinchi qavatda o‘z bog‘i va harakatlanishda qulaylikka ega bo‘lishni xush ko‘radilar. Uy-joy bo‘yicha o‘zingizning birinchi o‘rindagi talablaringizni sanab chiqing:

Yuqoridagi ro‘yxatga asoslanib, siz ideal kvartirangiz qanday bo‘lishini taxminan aniqlashingiz mumkin. 

Sotib olishdan oldin ko‘chmas mulk bozori tahlili

Rieltor xizmatlari ishoning yoki o‘zingiz mustaqil ravishda tahlil qiling. Obyektlarning xususiyatlari tasvirlangan ko‘chmas mulk saytlari va ijtimoiy tarmoqlarni ko‘zdan kechirish joriy narxlar haqida bilib olishga yordam beradi.

Bitimni moliyalashtirish: muhim jihatlar

Ikkilamchi ko‘chmas mulk bilan bitim jarayonida sotuvchi kvartiraning reklamasi va rieltorlik komissiyasidan tashqari boshqa xarajatlarga ham duch kelishi mumkin. Misol uchun, agar kvartira meros bo‘lsa yoki uy-joy nikoh paytida sotib olingan bo‘lsa, bir qator notarial tasdiqlov hujatlarini talab qilinadi. Bular, turmush o‘rtog‘ining sotishga roziligi yoki, masalan, uy egasining va boshqa merosxo‘rlarning arizasi. Ushbu hujjatlar notarius tomonidan tuziladi va o‘zining narxiga ega.

Yangi binolar bilan bitimda xaridor odatda rieltor xizmatlari uchun to‘lamaydi. Ikkilamchi bozor obyektlarida rieltorlik komissiyasi odatda kvartira narxining 2-3% ni tashkil qiladi. Ko‘pincha ikki tomon ko‘chmas mulk agentini jalb etib komissiya to‘laydi.

Qanday qilib sotuvdan maksimal foyda olish mumkin?

Sotuvdan olingan foyda quyidagilarga bog‘liq:

Yangi uy sotib olayotganda moliyalashtirish variantlari

Uy sotib olayotganda siz o‘z jamg‘armalaringizni, uyingizni sotishdan tushgan pul yoki ipoteka kreditidan foydalanishingiz mumkin. Shuningdek, yangi binolar va turar-joy majmualari quruvchi tashkilotlari tomonidan bo‘lib to‘lash imkoniyatlari mavjud.

Huquqiy masalalar: bitimlarni rasmiylashtirish

Ko‘chmas mulk bitimi jarayonida va ayniqsa, ikkilamchi ko‘chmas mulkni sotib olayotganda, yuridik yordam talab qilinadi. Ushbu xizmat me’yoriy-huquqiy hujjatlar talablariga rioya qilish va bitim taraflari uchun xavf va salbiy oqibatlarni bartaraf etishga qaratilgan ko‘chmas mulkni sotib olish faoliyatini tashkil etishdir.

Qanday qilib kvartirani tezda sotish mumkin: ko‘chmas mulkni sotish uchun hujjatlar

Uy-joyni sotishda quyidagi hujjatlar talab qilinadi:

Yangi uy sotib olishda huquqlarni himoya qilish

Mulk sug‘urtasi — oldi-sotdi bitimi haqiqiy emas deb topilganda va uyga egalik huquqidan mahrum bo‘lgan taqdirda pul yo‘qotilishidan himoya qiladi. Bunday hollarda sug‘urta kompaniyasi xaridorga shartnomaga muvofiq unga tegishli bo‘lgan pul kompensatsiyasini to‘laydi. Pul kompensatsiyasi mulk qiymatiga teng yoki undan ko‘p bo‘lishi mumkin.

Ushbu sug‘urta kvartirani sotib olayotganda ham, kechroq ham bo‘lishi mumkin — sug‘urta hodisasi sodir bo‘lgunga qadar. Biroq, mulk sug‘urtasi xaridorni boshqa shaxslarning bitimga e’tiroz bildirish uchun sudga ko‘tarilishini himoya qilmaydi va da’vogarlarning talablari sud tomonidan qondirilsa, oldi-sotdi shartnomasi haqiqiy emas deb topilishi mumkin. Biroq, insoflilikni isbotlash orqali sug‘urtalangan xaridor sug‘urta kompaniyasidan zararni qoplash pulini oladi.

Xulosa

Uy-joyni sotish va yangisini sotib olish vaqt va sabr-toqatni talab qiladi. Albatta, siz mustaqil ravishda, vositachilarsiz, ko‘chmas mulk bozorini tahlili orqali o‘xshash uy-joy narxlari bilib olishingiz mumikn. Ta’mir, e’lon joylashtirish va targ‘ib qilish, ko‘rishlarni tashkil qilish va shu bilan parallel ravishda uy-joy qidirish, hujjatlarni tayyorlashingiz mumkin — albatta, agar sizning tajribangiz va vaqtingiz bo‘lsa. Ammo kvartirani sotib olayotganda, siz to‘lanmagan ipoteka, ro‘yxatdan o‘tgan voyaga yetmagan bolalar va boshqa qiyinchiliklar kabi masalalarga duch kelishingiz mumkin.

Oson yo‘l bilan harakat qilish ham mumkin — rieltor yollang. Albatta o‘z xizmatlari uchun komissiya to‘lovini olgan holda, tajribali mutaxassis nafaqat mol-mulkingizni sotishga yordam beradi, balki yangi uy-joy topadi, obyektning yuridik sofligini tekshirib, shartnoma tuzib beradi.

Qanday qilib tezda kvartirani sotish mumkin — yo‘riqnoma

Sotish uchun ko‘chmas mulkni qanday qilib to‘g‘ri suratga olish kerak

Realt24.uz expert

Realt24 jamoasiBizning ekspertlarimiz iqtisodiyot, moliya va bank ishi sohalarida magistr darajalariga ega va ko’chmas mulk va moliya bozorida 30 yildan ortiq tajribaga ega.