Kvartirani ijaraga beramiz: ijarachini qanday tanlash kerak

Kvartirani ijaraga berish uchun ijarachini tanlashda jiddiy yondashish kerak, chunki sizning rejalashtirilgan va doimiy daromadingiz ijarachining insofliligi va to‘lov qobiliyatiga bog‘liq. Ushbu maqolada kvartirani ijaraga berishda ijarachini qanday tanlash kerakligi haqida so‘z yuritamiz.

Kvartirani ijaraga berishni rejalashtirayotganda, siz quyidagilarni amalga oshirishingiz lozim:

kvartirani baholash — ijara narxini aniqlab olish;
uy-joyni ta’mirlash;
mebel sotib olish — zarur minimum;
kvartirani sifatli va ma’lumitga ega suratlarga olish;
ko‘chmas mulk saytlarida, ijtimoiy tarmoqlarda kvartirani ijaraga berish haqida e’lon joylashtirish, tanishlarni xabardor qilish.
mulk huquqini tasdiqlovchi hujjatlarni tayyorlash va hokazolar.

Ijarachini mustaqil ravishda topish imkoniyati bor. Bo‘lajak ijarachini topish uchun siz quyidagi usullardan foydalanishingiz mumkin:

tanishlar va qarindoshlarni xabardor qilish;
internet-resurslari;
bosma nashrlar.

Potentsial ijarachi kvartira egasi bilan oson va tez bog‘lanishi uchun aloqa ma’lumotlariga katta e’tibor berish kerak. Faqat telefon raqamlarini emas, balki messendjerlar, elektron pochta va kerak bo‘lsa, ijtimoiy tarmoqlardagi sahifani ham ko‘rsatish kerak. Kvartirani ijaraga berish bo‘yicha e’lonni joylashtirishda muhim tushuntirishni kiriting — “ijara egasidan” yoki “vositachilarsiz”. Agar tajribangiz yoki vaqtingiz bo‘lmasa, rieltorga murojaat qiling.

Kvartirani ijaraga berishdan avvalgi muhim qadamlar

Birinchi bo‘lib ijaraga berilayotgan kvartirangizning narxini aniqlashtirib oling — ko‘chmas mulk savdosi saytlaridan sizning obyektingizga o‘xshash variantlarni ko‘rib chiqing, ularning parametrlari va qulayliklarini uy-joyingiz bilan solishtiring.

Agar siz oylik ijara narxini aniqlab olgan bo‘lsangiz, kvaritarini ta’mirlashga o‘ting, xonalarni mebel bilan jihozlang — minimal mebel to‘plami yetarli bo‘ladi.

Kvartirani ijarachilarning qaysi guruhiga ijaraga berishni aniqlang.

Endi tayyor uy-joyni reklama qilish qolmoqda: uy-joyning ma’lumotli fotosuratlarini oling, uning parametrlari haqida hatosiz matn yozing, ko‘chmas mulk ma’lumotlar bazalari saytlarida e’lon yarating, uni ijtimoiy tarmoqlarga joylashtiring.

Uy-joyni ijaraga berishga tayyorlash

Kvartirani ijaraga qanday tayyorlash kerak? Uy-joy holatiga e’tibor qarating — eski ta’mirlangan va eski mebelli kvartira ijarachilarning qiziqishini pasaytiradi.

Kvartiraning holatiga qarab ta’mirni amalga oshiring:

devorlarni bo‘yash yoki devor qog‘ozini yangilash;
shiftni bo‘yash yoki tortiluvchan shiftni o‘rnatish;
pol qoplamasini yangilash;
muhandislik kommunikatsiyalarini ta’mirlash;
santexnika uskunalarini almashtirish;
deraza va eshiklarni yangilash;
minimal mebel to‘plamini xarid qilish.

Ijara stavkasi va shartlarni aniqlash

Kvartirani ijaraga berishga to‘qnash kelmagan mulk egalarida “Ijara stavkasini qanday aniqlash mumkin?” degan savol tug‘iladi.

2024 yil uchun turar-joy maydonlari stavkalari 11–47% ga indeksatsiya qilindi. Toshkent shahridagi turar-joy ko‘chmas mulkini ijaraga berishning minimal stavkalari 1 kv. metr uchun oyiga 17 ming so‘mdan 25 ming so‘mgacha;

Mulk egasi ijarachi bilan kelishilgan holda shartnomada ijara haqining istalgan miqdorini belgilashga haqli. Bundan tashqari, agar shartnoma bo‘yicha ijara summasi eng kam ijara stavkalari bo‘yicha hisoblangandan kam bo‘lsa, soliq solish maqsadida soliq solinadigan baza (jismoniy shaxslarning daromad solig‘i, daromad solig‘i, aylanma solig‘i) belgilangan eng kam ijara stavkalari asosida hisoblanadi.

Oylik ijara haqini ijara bozorini tahlil qilish orqali aniqlash mumkin — ko‘chmas mulkni sotib olish va sotish saytlaridagi e’lonlarni ko‘rib chiqing yoki baholash uchun rieltorni yollang.

Maxsus ko‘chmas mulk saytlarida yoki uy-joy ijarasi ma’lumotlar bazasidan kvartiralarning ijara narxini o‘rganib, siz o‘zingizning kvartirangizga o‘xshash turar-joy maydonlarining kerakli parametrlari va narxlarini topishingiz mumkin.

Ijara to‘lovining taxminiy summasi ko‘chmas mulk bozorini chuqur tahlil qilish va quyidagi omillarni taqqoslash orqali aniqlanishi mumkin:

yashash maydonining texnik holati;
mebel to‘plami;
maishiy texnika;
derazadan ko‘rinish — bog‘, daryo, diqqatga sazovor joylar;
obyekt joylashgan hududdagi rivojlangan ijtimoiy infratuzilma.

Kvartirani ijaraga berishda o‘ziga jalb etuvchi e’lonni yaratish

Qisqa va informativ matn, yuqori sifatli fotosuratlar yoki hatto kvartiraning videosi mijoz topishda ko‘proq imkoniyat beradi.

Jozibali reklama yaratishda siz obyekt haqida ko‘proq ma’lumot berishingiz lozim — kvartiraning xususiyatlari. Uy-joy haqida to‘liq tasavvurga ega bo‘lish uchun turli burchaklardan olingan yuqori sifatli fotosuratlar kerak.

Fotosuratlar va ularning e’londagi ahamiyati

Ijaraga beriladigan kvartirani reklama qilshda chiroyli va sifatli fotosuratlar olishga harakat qilish zarur.

Kvartirani tez va foyda bilan ijaraga berish uchun quyidagilarga e’tibor berish kerak:

fotoapparat yoki yaxshi kamerali smartfon orqali suratga olish;
kadr uchun to‘g‘ri burchakni tanlash;
yorug‘lik.

Sifatli va toʻgʻri suratga olingan kadrlar sizning eʼloningizni yanada koʻzga tashlanishda yordam beradi — obʼyekt bilan qiziqayotganlar yanada koʻproq boʻladi.

Qanday qilib o‘ziga jalb etuvchi tavsifni yozish kerak

Kvartirani ijaraga berishdagi muvaffaqiyatning muhim tarkibiy qismlaridan biri bu to‘g‘ri yozilgan e’londir. Ijaraga beriladigan uy-joy tavsifini tuzishda quyidagilarni yozing:

infratuzilma, transport yechimi;
hududning xususiyatlari;
avtoturargoh;
bino turi va qurilgan yili;
qavat, loyihalanish, xonalar soni;
derazadan ko‘rinish — go‘zal bog‘, daryo yoki diqqatga sazovor joy.

Ijarachining kvartira haqidagi tasavvurini yaratish juda muhimdir. Natijaga erishish uchun matn qisqa va iloji boricha aniq bo‘lishi lozim. Katta harflar yoki undov belgilarini ko‘p ishlatmang. Xatolarni tekshirishni unutmang. “Ajoyib”, “shinam”, “o‘ziga xos” kabi so‘zlarni ishlatmang — ular juda ko‘p ishlatilganligi sababli ishonchsizlik keltirib chiqaradi.

Ijarachi tanlash jarayoni

Kvartirani ijaraga berish uchun ijarachilar guruhini ko‘rib chiqaylik:

Er-xotin. Ijarachilarning bu guruhi ko‘pincha mulkni yaxshi saqlaydi, to‘lov qobiliyati barqaror.
Bolali oila. Bunday ijarachilar kvartiraning egasini cho‘chitib yuborishi mumkin — shovqin-suron, mebel va ta’mirning shikastlanishi. Ammo, juftlikning farzandlari bor va ular uzoq vaqt davomida uy-joyni ijaraga olishadi — chunki ular yashash joylariga hududiy jihatdan bog‘lanishgan: poliklinikalar, bolalar bog‘chalari, maktablar. Yashash joylarini o‘zgartirishi dargumon.
Qarindoshlar yoki tanishlar. Birinchi marta kvartirani ijaraga berayotgan uy egalari uchun ideal variant. Hech kimni izlashning hojati yo‘q, mulkingiz haqida havotirlanmasangiz bo‘ladi.
Talabalar. Shovqinli yig‘inlar va shovqin bo‘lmasligi, va natijada qo‘shnilar noroziligini oldini olish uchun yoshlar bilan shartlarni muhokama qilib oling. Har ehtimolga qarshi ijarachilar ota-onalarining aloqa ma'lumotlarini olish kerak.
Uy hayvoni bor ijarachi. Ehtimol, eng xush ko‘rilmaydigan ijarachi hisoblanadi. Siz hayvonning mavjudligiga emas, albatta agar katta zotli it bo‘lmasa, balki uning egalarining adekvatligiga va tozalikka rioya qilishiga e’tibor etishingiz lozim. Egasi qanday bo‘lda, uy jonivori ham shunday bo‘ladi.
Ijarachilarning yana bir guruhi mavjud — ishchan odamlar. Bu kabi insonlar o‘zlarining vaqtlarini asosan ishda o‘tkazadilar. Ular barqaror daromadga ega va uyda kam bo‘ladilar — bu esa ta’mir va mebelning eskirishini kamaytiradi.

Kvartirani namoyishini o‘tkazish

Potentsial ijarachi bilan kvartirani ko‘rish vaqtini kelishib olib, birinchi navbatda uy-joyni tayyorlang: xonalarni tozalang, shaxsiy buyumlarni, masalan, oilaviy fotosuratlar, kiyim-kechaklarni olib qo‘ying — bo‘lajak ijarachi o‘zini xuddi ushbu uyda yashayotganini tasavvur qilishi kerak.

Uy-joyni namoyish qilishda barcha xonalarni, qulayliklarni, santexnika va maishiy texnika ishlashini ko‘rsating, shuningdek kamchiliklar haqida, masalan, avtostaradaning shovqini, yoz faslida xonani qizib ketadigan quyoshli tomoni haqida gapirishni unutmang.

Ijarachini tanlashdagi asosiy mezonlar

Biz bo‘lajak potentsial ijarachilarni tekshiramiz: ijarachilar bilan birinchi marta uchrashganda, ularni tinglang, kuzating. Xulq-atvor ijarachi haqida ko‘p narsalarni aytib berishi mumkin — bu uning siz bilan yoki agent bilan gaplashishida. Agar mijiz qo‘pol muomilada bo‘lsa, u tarafdan bosim mavjud bo'lsa — bitimni rad eting.

Agar ijarachi uyni sinchkovlik bilan tekshirsa, kommunikatsiyalarning ishlashi haqida ma’lumot so‘rasa, santexnika, elektr jihozlarini tekshirsa va qabul qilish-topshirish dalolatnomasini imzolamoqchi bo‘lsa — sizning ro‘parangizda ishonchli va mas’uliyatli ijarachidir.

Kavartirani ijaraga olayotgan inson bilan suhbatlashing: uning ish joyi, oilaviy ahvoli, kelajakdagi yashash maydoni bo‘yicha rejalari haqida bilib oling.

Har doim potentsial ijarachi taqdim etgan hujjatlar va ma’lumotlarni tekshiring. Agar hammasi joyida bo‘lsa, ijara shartnomasini tuzishingiz mumkin, agar shubhalanayotgan bo‘lsangiz, sinov muddati haqida kelishib olishingiz mumkin.

Hujjatlarni tekshirish va shartnoma tuzish

Shunday qilib, bo‘lajak ijarachiga kvartira yoqdi va u uy-joyni ijaraga olmoqchi. Shuningdek, sizga ham mijoz insofli ko‘rinyapti, biroq shoshilinch qarorlar qabul qilmang. Avval ijarachining pasportini tekshiring. Ijara shartnomasini tuzish va tayyorlashda rieltor yoki notariusga murojaat eting. Misol uchun, rieltorni yollang. U ijara shartnomasini tuzadi va barcha kerakli hujjatlarni to‘playdi. Ijarachi bilan shartnoma tuzing va agar u uzoq muddatga tuzilgan bo‘lsa, shartnomaga uni bir tomonlama bekor qilish shartlarini kiritishni unutmang. Ijarachidan omonat pulini olishni yodingizdan chiqarmang. Ijara shartnomasini notarial tasdiqlang.

Kvartirani ijarachiga topshirishda qabul qilish-topshirish dalolatnomasini tuzing. Unda quyidagilar bo‘lishi kerak:

yashash maydonining holati;
mebel va jihozlarning holati va miqdori.

Faqat shundan so‘ng kalitlarni ijarachiga topshirasiz.

Ijarachidan kerakli hujjatlar ro‘yxati

Ijarachidan faqat pasport va STIR kerak. Hujjat ma’lumotlarini tekshirib chiqing.

Yuridik jihatdan asoslangan shartnomani tuzish

Ijara shartnomasini tuzishda va rasmiylashtirishda, sizga rieltor yoki notarius yordam beradi.

Yuridik jihatdan asoslangan ijara shartnomasi quyidagi bandlarni o‘z ichiga olishi kerak:

turar-joy binosining manzili, xususiyatlari: qavati, kvadrat metrlari, xonalar soni;
shartnoma predmeti;
ijaraga beruvchi va ijarachining pasport ma’lumotlari;
ro‘yxatdan o‘tish manzili, aloqa telefon raqami;
mulk huquqini beruvchi hujjatlarning rekvizitlari;
omonat summasi va uni qaytarish talablari;
oylik ijara haqi miqdori, to‘lov muddati va summani ko‘rib chiqish shartlari;
ijara muddati;
ijaraga beruvchining tashrif buyurish — shartlari va takroriyligi;
shartnomani bekor qilish uchun asoslar;
tomonlarning majburyatlari: uy-joyni sub-ijaraga berishga taqiq;
uy-joy mulkini qabul qilish-topshirish dalolatnomasi — ilova;
ikkala tomonning rekvizitlari, imzo uchun joy.

Ijara shartnomasini rasmiylashtirishdan oldin yutrist bilan maslahatlashing.

Ijarachi yashashi jarayonidagi munosabatlar

Ijarachi va ijaraga beruvchi o‘rtasidagi munosabatlar: kvartira egasi nimani bilishi kerak. Bir nechta asosiy qoidalar:

uy egasi o‘z tashrifi haqida oldindan ogohlantirishi lozim — eng yaxshisi ikki-uch kun avval. Vaqt har ikki tomonning imkoniyati va bandligini hisobga olgan holda tanlanadi;
agar uy egasi ijaraga olingan maydonda saqlash uchun shaxsiy buyumlarini qoldirishi kerak bo‘lsa, ijarachi bilan kelishilishi kerak;
ijaraga beruvchi kvartirani haddan tashqari sinchkovlik bilan tekshirishi ijarachi uchun bezovta qiluvchi omil ekanligini tushunishi lozim;
uy-joy ijarasi narxining o‘zgarishi ijarachi uchun yoqimsiz jihat bo‘lishi mumkin. Ijara shartnomasida ijara haqini yiliga bir martadan ko‘p bo‘lmagan miqdorda oshirish imkoniyati ko‘rsatilgan.

Ijarachi nimani bilishi kerak:

ijara haqini o‘z vaqtida to‘lash. Agar o‘z vaqtida to‘lash imkoni bo‘lmasa, buni uy egasidan yashirishning hojati yo‘q;
uy egasining ruxsatisiz ta’mirlashni amalga oshirish. Odatda, mulk egalari ijarachilarga kichik maishiy ta’mirlashni amalga oshirishga ruxsat beradilar, lekin kosmetik yoki kapital ta’mirlashga emas. Ushbu turdagi ta’mirlar oldindan muhokama qilinadi va shartnomada ko‘rsatilishi mumkin;
interyerda o‘zgarishlar uy egasi bilan kelishilgan holda amalga oshiriladi, masalan, devorga rasm osib qo‘yish yoki eski mebellarni tashlab yuborish. Biroq, mebel joylashuvini o‘zgartirish yoki xarid qilish mulk egasidan ruxsat talab qilmaydi;
kvartira egasining ruxsatisiz uy hayvonlarini saqlash mumkin emas. Taqiqning sabablari quyidagilar bo‘lishi mumkin: mebel va ta’mirga zarar yetkazilishi, allergiya;
kvartirani sub-ijaraga berish taqiqlanadi. Birinchidan, ijaraga olingan turar-joy maydonida begonalarning yashashi shartnomaga zid bo‘lsa, ikkinchidan, mulkdor va ijarachi o‘rtasidagi munosabatlarni buzadi. Sub-ijara oldindan muhokama qilinishi va ijara shartnomasiga kiritilishi kerak;
yashash maydonidan maqsadli foydalanish. Uyda biznes yuritish, ustaxonalar yaratish mumkin emas — bu shovqin va hidni keltirishi mumkin, qo‘shnilar bilan esa munosabatlarni buzmaslik kerak.

Agar o‘zgarishlar ro‘y bersa, ijaraga beruvchi keyingi to‘lovdan kamida ikki hafta oldin ijarachini xabardor qilishi shart.

Munozarali vaziyatlarni qanday hal qilish kerak

Kvartirani ijaraga berishda siz ijarachi bilan yaxshi, halol insoniy munosabatlarda bo‘ling.

Ikkala tomonning to‘g‘ri xatti-harakatlari barcha yuzaga keladigan muammolarni tinch yo‘l bilan hal qilib, o‘zaro manfaatli aloqalar davom etishiga imkon beradi. Aks holda, sud jarayonlargai duch kelishga to‘g‘ri keladi.

Ijarachi bilan aloqani ushlash

Shartnomada ko‘rsatilgan takroriylik va sanalar bo‘yicha ijaraga olingan turar joyga tashrif buyuring. Kvartiraning holatini tekshirishdagi har bir tashrifidan avval, ijarachini xabardor qiling. Ijarachi tomonidan moliyaviy qiyinchiliklar paydo bo‘lgan hollarda, unga xayrixoh bo‘ling — uzoq muddatli daromad manbasini saqlab qolish foydaliroqdir.

Xulosa

Insofli va to‘lov qobiliyatiga ega bo‘lgan ijarachini tanlash uchun siz avval uni topishingiz kerak.

Siz mustaqil ravishda ko‘chmas mulk saytida, ijtimoiy tarmoqlarda, bosma nashrlarda yuqori sifatli fotosuratli va o‘ziga jalb etuvchi kvartirani ijaraga berish e’lonini joylashtirishingiz yoki tajribali rieltorni yollab, bu ishni unga topshirishingiz mumkin. Mutaxassis ijarachilarni tezroq topadi, ko‘rishlarni tashkil qiladi va ijara bitimining butun jarayonida hamroh bo‘ladi, albatta, siz ushbu xizmatlar uchun rieltorga haq to‘lashingiz kerak bo‘ladi.

Sizga qanday ijarachi kerakligini va uy-joyni qancha muddatga ijaraga berishni xohlayotganingizni hal qilishingiz mumkin. Sundan kelib chiqib, siz ta’mir ishlarini amalga oshirasiz va mebel sotib olasiz.

Ijara uchun birinchi da’vogarlar qarindoshlar, do‘stlar yoki tanishlar bo‘lishi mumkin. Biroq, moliyaviy jihatdan yaqin odamlar bilan munosabatlar boshqacha ishlashi mumkin, masalan, to‘lovni doimiy ravishda kechiktirish. Er-xotin va bolali oilalar barqarorroq hisoblanadilar. Talabalarga uy-joy ijaraga berish o‘ziga xos jihatlarga ega — ijaraga beruvchining tekshirish uchun kvartiraga tez-tez tashrif buyurishi. Uy hayvonlari bor ijarachilar — shikastlangan mebellar, allergiya, qo‘shnilarning noroziligi. Biroq, bularning barchasi to‘rt oyoqli do‘stlarining egalariga bog‘liqdir.

Har doim ijara shartnomasini tuzishingiz zarur. Og‘zaki kelishuvlarga yo‘l qo‘ymang — pulingiz va kvartiradagi buyumlardan ajralishingiz mumkin. Ijaraga beruvchi va ijarachi o‘rtasidagi munosabatlar yuridik hujjat — ijara shartnomasi bilan tartibga solinadi.

Eng muhimi, potentsial ijarachi bilan uchrashganda, u bilan suhbatlashing, uning ish faoliyati, kelajakdagi rejalarini bilib oling. Agar sizda ijarachiga ishonch xosil bo‘lmasa, sinov muddati bilan shartnoma tuzing.