Yo‘riqnoma: qanday qilib feyk e’lonni aniqlash mumkin

Ushbu maqolada feyk (soxta) e’lonlarni qanday qilib aniqlab olishni va firibgarlar tuzog‘iga tushib qolmaslik uchun xaridor yoki ijarachi nimadan ogoh bo‘lishi kerakligi haqida yoritiladi.

Ko‘chmas mulk saytlariga tashrif buyurib, e’lonlarni birma-bir ko‘zdan kechirayotgan paytingiz, nogahon, sizning nazaringiz juda hamyonbop narxli, o‘ziga jalb etuvchi sharoitlarga ega va ustiga-ustak shaharning markaziy tumanlarida joylashgan ko‘chmas mulkning sotuvi yoki ijaraga berish takliflariga duch kelishingiz mumkin. Agar siz ushbu e’londa ko‘rsatilgan telefon raqami bo‘yicha qo‘ng‘iroq qilsangiz, u javobsiz qolish xavfi kattadir. Ammo, ular sizga kechroq qo‘ng‘iroq qilib, masalan, boshqa bir variant yoki qurilish bosqichidagi yangi binoni taklif qilishlari mumkin. Ushbu manevr firibgarlar va hatto insofsiz rieltorlar tomonidan sizning raqamingizni ularning ma’lumotlar bazasiga qo‘shib qo‘yishda ishlatiladi.

Sizda shubha uyg‘otishi kerak bo‘lgan birinchi jihat — bu juda arzon narxdir. Qanday qilib tekshirish mumkin? Xuddi shu hududdagi o‘xshash ko‘chmas mulkni solishitirib ko‘ring. Natija o‘zini uzoq kuttirmaydi: haqiqiy narx bilan nomuvofiqlik — ehtimol, ishonchsiz ko‘chmas mulk e’loni.

Hech qanday shubha bo‘lmasligi uchun qiziqtirayotgan hududdagi barcha takliflarni diqqat bilan o‘rganish lozim. Agar siz bir xil xususiyatlarga va eng past narxga ega bo‘lgan ikki, uch yoki undan ortiq e’lonlarni topsangiz — bu haqiqiy ma’lumotlardan ko‘chirilgan ma’lumotlar hisoblanadi. Taklif sanasi, e’lon muallifi va u haqidagi sharhlarni ko‘rib chiqing. 

Feyk e’lonlar bilan bog‘liq muammolar

Bugungi kunda ko‘chmas mulk bozori rivojlanmoqda va ko‘chmas mulkni sotib olish va sotish veb-saytlari va klassifaydlari yordamida uy-joy qidirish ancha osonlashdi. Shu bilan birga, ishonuvchan xaridorlarni aldagan holda pul ishlashga qaratilgan kvartiralarni sotish bo‘yicha feyk e’lonlar ko‘rinishidagi firibgarlik sxemalari evolyutsiyasi kuzatilmoqda.

Firibgarlikning har xil turlari mavjud:

• ko‘chmas mulkni sotish va kvartiralarni ijaraga berish bo‘yicha yolg‘on e’lonlar joylashtirish orqali potentsial mijozlar bazasini to‘ldirish va ularga qo‘ng‘iroq qilib kvartira taklif etish;
• haqiqiy takliflarning nusxasi — ko‘chmas mulk egasining aloqa raqamlari o‘zgarishi;
• mavjud bo‘lmagan kvartirani bron qilish uchun oldindan to‘lov.

Ko‘chmas mulk bozoridagi feyk e’lonlar nima

Ko‘chmas mulk bo‘yicha feyk e’lonlari — ko‘chmas mulkni sotish va ijaraga berishda oldindan o‘ylangan aldovdan iborat taktika bo‘lib, o‘z uy-joyi va moliyaviy muammolarini hal qilmoqchi bo‘lgan ishonuvchan, bexabar insonlar uchun mo‘ljallangan.

Kvartiralar sotuvi bo‘yicha feyk e’lonlarning mualliflari o‘zlarining firibgarlik rejalarini potentsial qurbonlar ruhiyati va zaif tomonlariga zarba berishga mo‘ljallanib tuzadilar. Natijada, sodda xaridorlar yoki ijarachilar o‘z ko‘zlari ostiga olib qo‘ygan ko‘chmas mulkni sotib olish fikridan voz kechishlari juda qiyin bo‘ladi.

Kavarira ijarasi yoki sotuvi bo‘yicha feyk e’lonlarni quyidagi qisqa ro‘yxatda ko‘rsatilgan shubhali e’lon belgilari orqali aniqlashingiz mumkin:

• ko‘chmas mulkning ortiqcha baland narxi — sotuvchi bitta kvartirani yuqori narxda, uning yonida esa bir xil xususiyat va narxga ega bir nechta mavjud bo‘lmagan variantlarni e’lon qiladi. Bunday usul — insofsiz raqobat deb ataladi;
• ko‘chmas mulkning past narxi — potentsial xaridor rieltorning qo‘liga tushadi va vositachi unga o‘zining uy-joy bazasidagi barcha variantlarni sotmoqchi bo‘ladi;
• haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan ma’lumotlar — fotosuratlarda park, daryo, diqqatga sazovor joylar derazadan ko‘rinishi namoyish etilgan, lekin aslida u yerda qurilish yoki avtomobil yo‘li mavjud bo‘ladi;
• uy-joy bilan bog‘liq muhim faktlarning yo‘qligi;
• fotosuratlar mavjud emasligi;
• muallif obyektni ko‘rish uchrashuvi yoki bitimdan avval oldindan to‘lovni olmoqchi;
• fotosuratlar ilgari boshqa takliflarda ham ishlatilgan.
• “vositachilarsiz”, “iltimos, rieltorlar qo‘ng‘iroq qilmasin” iboralari ogohlantiruvchi chiroq bo‘lishi mumkin, lekin har doim ham emas.

Nima uchun feyk e’lonlar muammo deb hisoblanadi 

Kvartirani sotish bo‘yicha feyk e’lonlar har doim ham firibgarlar tomonidan rejalashtirilgan tuzoq bo‘lavermaydi. Ba’zida bunday hiylalarga insofsiz rieltorlar ko‘chmas mulkning “assortimentini” ko‘rsatish uchun qo‘l uradilar — xaridorlardan ko‘proq qo‘ng‘iroqlar, obyektni sotish imkoniyati.

Shunday ekan, uy-joy qidirayotganda, sizni qiziqtirgan e’lonni yaxshilab o‘rganishingiz, egasiga qo‘ng‘iroq qilishingiz, savollar berishingiz va uyni ko‘rish uchun uchrashuv tashkil qilishingiz kerak. Agar mulk egasi telefon orqali uy haqida ba’zi jihatlarni qoldirib keta boshlasa, qoqilib gapirishni va mulkni ko‘rish haqida so‘ralganda turli sabablar topsa — ogoh bo‘lishingiz kerak. Manfaatdor sotuvchi barcha nuanslarni tushuntiradi va potentsial xaridorfa yo‘n bosadi.

Kvartirani sotish bo‘yicha feyk e’lonlar — bekorga vaqt, asab va albatta pulni yo‘qotishdir. Shoshilinch qarorlar qabul qilmaslik uchun e’lonlarni filtrlash — diqqatni jamlashda, takliflarni taqqoslashda vaqt kerakligini talab qiladi. 

Feyk e’lonlarning muhim belgilari

Keling, feyk e’lonlarning asosiy belgilarini ko‘rib chiqaylik:

• juda past narx;
• fotosuratlar mavjud emasligi;
• uy-joy xususiyatlari haqiqatga mos emas;
• muallif haqida sharhlar yo‘q;
• obyektni ko‘rish bo‘yicha sotuvchining rad javobi;
• xizmatlar uchun oldindan to‘lov — sotilayotgan/ijaraga berilayotgan obyektni bron qilish. 

Ishonchsiz fotosuratlar 

Eng keng tarqalgan hodisa — bu ishonchsiz fotosuratlardir. Bu boshqa e’lonlardan o‘g‘irlangan fotosuratlar yoki internetdagi fotosuratlar bo‘lishi mumkin.

Qanday qilib feyk fotosuratlarni aniqlash mumkin — ularni Google yoki Yandex surat qidiruvi orqali topish mumkin.

Bir xil fotosurati boshqa e’lonlarni ko‘rib chiqing — asl manbani toping.

 Kvartirani sotishda firibgarni qanday aniqlash mumkin: shubhali past narx

Arzon narxdagi haqiqiy taklifni topish — bu omaddir. Ammo ko‘p hollarda ular muammolarga ega, shu jumladan feyk bo‘lishi ham mumkin.

Narxning adekvatligini baholash uchun bozorni o‘rganing. Bunda sizga ko‘chmas mulkni sotib olish va sotish uchun maxsus platforma yordam beradi.

Markaziy tumanlarda ko‘chmas mulk narxi har doim qimmatroq yuradi. 

Noaniq aloqa ma’lumotlari

Ba’zida, taklif xatosiz va ixcham tarzda tuzilgan, obyektning fotosuratlari bor, biroq aloqa ma’lumotlari yo‘q yoki ko‘rsatilgan telefon raqami javob bermaydi, o‘chirilgan bo‘lishi mumkin.

Qo‘ng‘iroq qilganingizdan so‘ng, ular sizga boshqa raqamdan qo‘ng‘iroq qilishlari va butunlay boshqa uy-joyni taklif qilishlari mumkin — buning uchun vaqtingizni sarflamang, rad eting.

Kvartirani sotishda firibgarni qanday aniqlash mumkin: grammatik va imlo xatolari 

E’lon matnlarini yozishdagi xatolar har doim ham kvartirani ijaraga berish yoki sotish bo‘yicha feyk e’lonligidan dalolat bermaydi.

Biroq, yashirin grammatik va imlo xatolari haqiqiy vaziyat — yashash maydonining holatini, kvadrat metrlar ma’lumotlari yolg‘on bo‘lishi mumkinligini hisobga oling.

Bundan hiyla uncha ehtiyotkor va ishonuvchan xaridorlar uchun mo‘ljallangan.

Ko‘chmas mulkni qayerdan izlash kerak va uning haqiqiyligini qanday tekshirish mumkin 

Ixtisoslashgan ko‘chmas mulk saytlaridan ko‘chmas mulkni qidirish — obyektning haqiqiyligini tekshirishning eng yaxshi yechimidir.

Ishonchli saytlar moderatorlari takliflarni e’lon qilishdan oldin tekshiradilar.

Takliflarni mustaqil ravishda ham tahlish imkoni mavjud — ko‘chmas mulklarning narxlari, xususiyatlari, joylashuvlari va fotosuratlarini solishtirib chiqish.

 Ko‘chmas mulkni izlashdagi ishonchli manbalar

Hozirgi vaqtda ko‘chmas mulkni sotib olish va sotish sohasidagi katta raqobat tufayli maxsus sayt va klassifaydlar modernizatsiya qilinmoqda — qulay va ishlatishda yengil funksional, individual so‘rovlarni sozlash va qiziqtirayotgan obyektlar bo‘yicha bildirishnomalarni qabul qilish.

Sotish, sotib olish va ijaraga berish uchun turar-joy va noturar joy ko‘chmas mulkini qulay qidirish, shu jumladan bevosita xaritada ko‘chmas mulkni qidirish joriy takliflar bazasi platformalari tomonidan taqdim etiladi. Bu yerda siz mustaqil ravishda va vositachilarsiz o‘zingizga yoqqan mulkni tanlashingiz, e’lon muallifiga qo‘ng‘iroq qilishingiz va u bilan obyektni ko‘rishni tashkil qilishingiz mumkin. 

Ko‘chmas mulk agentligini tekshirish 

Agar ko‘chmas mulkni sotib olish va sotishda tajribangiz yoki bo‘sh vaqtingiz bo‘lmasa, ko‘chmas mulk agentligi bilan shartnoma tuzing — vaqtingizni va asablaringizni tejang.

Shartnoma tuzishdan oldin agentlik haqida bilib oling. Ularning veb-saytini ko‘zdan kechirib chiqing va tekshiring, sharhlarni o‘qing, siz bilgan insonlar ularning xizmatlaridan foydalanganligini bilib oling. 

Ko‘chmas mulk tarixini tekshirish 

Asosan ikkilamchi ko‘chmas mulkning tarixi tekshiriladi. Bu jarayon rieltor/yurist xizmatlaridan foydalangan holda yoki mustaqil ravishda amalga oshirilishi mumkin.

Diqqat bilan tekshirilishi lozim:

• mulk huquqini beruvchi hujjatlar;
• kadastr;
• oldi-sotdi shartnomasi;
• hadya shartnomasi;
• meros huquqi to‘g‘risidagi guvohnoma;
• mulkni bo‘lish to‘g‘risidagi kelishuv;
• turmush o‘rtog‘i roziligi;
• kvartirada ro‘yxatdan o‘tgan insonlar.

Qo‘shimcha hujjatlarni taqdim etishni so‘rash

Sotuvchi yoki ijaraga beruvchidan qo‘shimcha hujjatlarni so‘rang:

• ipoteka va kommunal xizmatlar qarzlar;
• uy-joyga arest solinganligi yoki yo‘qligi;
• noqonuniy ravishda ro‘yxatdan chiqarib yuborilgan voyaga yetmaganlar yoki qamoqdagilar yo‘qligi.

Feyk e’loni aniqlangan vaziyatdagi harakatlar 

Saytning e’lonlar ro‘yxatida feyk taklif borligini aniqlab va u haqiqatdan ham soxtaligi tasdiqlaganidan so‘ng, sharh qoldirish, agar taqdim etilgan bo‘lsa yoki saytning texnik ko‘magiga murojaat qilish orqali xabar berish mumkin. 

Qanday qilib feyk e’lon haqida xabar berish kerak

Sharhlarda aniq nimadan qoniqmaganingizni ko‘rsating yoki feyk e’lonligidan shubhangiz borligini, saytning texnik ko‘magiga xabar bering. 

Shaxsiy ma’lumotlari himoya qilish

Kvartirani ijaraga berish yoki sotish bo‘yicha e’loningizni saytlarda joylashtirish orqali siz o‘z ma’lumotlaringizni quyidagicha himoya qilishingiz mumkin:

• ID raqamini olish;
• obyektning fotosuratlariga ID raqamini och fonini joylab, yuklash lozim. 

Firibgarlikning oldini olish bo‘yicha maslahatlar

Kvartiralarni sotish bo‘yicha feyk e’lonlarni yaratishda firibgarlar ko‘p hollarda haqiqiy e’lonlardan foydalanadilar. Ular takliflarni tanlab, ko‘chmas mulkning barcha xususiyatlari, fotosuratlarini to‘liq takrorlab, o‘zlarining aloqa raqamlarini kiritadilar. Taklifning jozibadorligini oshirish maqsadida obyektning narxi bozor narxidan pastroq ko‘rsatiladi. Sarlavhalar “Shahar markazidagi kvartirani zudlik bilan vositachilarsiz hamyonbop narxga sotaman” kabi nomlanishlar bilan toʻla, lekin aslida koʻrsatilgan hududdagi uy-joy narxi ancha yuqori — ehtiyotkorlikni talab etadigan sabab.

E’lonlardagi fotosuratlarni tekshiring — taklifdagi fotosuratda sichqonchaning o‘ng tugmasini bosib, ochilgan menyudan “Suratni topish” komandasini tanlang.

Agar vositachi bo‘lsa, bog‘lanish kerak bo‘lgan agentlik yoki rieltor haqidagi sharhlarni o‘qishni unutmang.

Gohida firibgarlar feyk klassifaydlar yaratadilar — shaxsiy e’lonlarni joylash va izlash bo‘yicha internet-resurslar yoki oddiy so‘z bilan aytganda, “e’lonlar taxtasi”. Tekshirmasdan, siz haqiqiy klassifaydning soxtasiga kirib qolishinngiz mumkin — feyk saytlar sayt manzilini biroz o‘zgartiradi. Bu yerda firibgarlar e’tiborsiz foydalanuvchidan oldindan to‘lov olishga urinib, turli xil takliflarni taqdim etadilar.

Qo‘ng‘iroq qiling va faqat uy egasi yoki rieltor batafsil javob berishi mumkin bo‘lgan savollarni bering, masalan: oshxona derazasidan ko‘rinish yoki ko‘p qavatli uyda nechta kirish joyi bor.

Agar siz takliflarni bozor bilan taqqoslagan bo‘lsangiz va mulkdorga taklif qilingan bitim haqidagi savollarga javoblari sizni hali ham shubhada qoldirsa, uy-joy hujjatlari nusxalarini so‘rang.

Hujjatlarning nusxalarini ko‘rib chiqqandan so‘ng, ertaga kvartirani ko‘zdan kechirishni xohlayotganingizni bildiring. Agar uy egasi uchrashuv va ko‘rishni kechiktirishni boshlasa, sizning obyektga tashrifingizni rad etish uchun turli sabablarni topsa — bu feyk bo‘lish ehtimoli katta. Ushbu e’lon haqida unuting, vaqtingizni boshqa shunga o‘xshash variantni izlashga sarflang. 

Ko‘chmas mulkni ko‘rishga kelishib olganingizdan so‘ng, birinchi bo‘lib: mulkni, mulk egasini yoki notarial tasdiqlangan ishonchnomaga ega bo‘lgan vakillarni ko‘rishingiz shart. Barcha asl nusxa ko‘chmas mulk hujjatlarini diqqat bilan tekshiring.

Firibgarlarning qurboniga aylanmaslik uchun ko‘chmas mulk agentliklariga murojaat qiling. Tajribali mutaxassislar hujjatlarni tez va aniq ko‘rib chiqadilar va siz tanlagan mulkka baho beradilar. 

Xulosa 

Shunday qilib, kvartirani sotish yoki ijaraga berishda firibgarni qanday aniqlab olish bo‘yicha maslahatlaridan xulosa qiladigan bo‘lsak, arzon narx, chiroyli fotosuratlar yoki hatto har bir minimal xizmat uchun avans so‘raydigan shartlarga aldanmasligiz lozim.

Agar sizni kvartira qiziqtirgan bo‘lsa:

• e’lonni kim joylashtirgani haqidagi ma’lumotlarni ko‘ring;
• sotuvchi yoki ijaraga beruvchi saytda qancha vaqtdan beri mavjudligi;
• u haqidagi sharhlar;
• bir xil parametrlarga ega obyektlar narxlarini solishtiring — joriy bozor narxlarini o‘rganing;
• huquqni tasdiqlovchi hujjatlar nusxalarini so‘rang;
• ko‘chmas mulkni ko‘rishni kelishib oling;
• faqat pasportning asl nusxasini taqdim etgan mulk egasi bilan uchrashing. 

Bitim amalga oshirilayotganda, ko‘chmas mulk bo‘yicha mutaxassislarga murojaat qilish maqsadga muvofiqdir.