Yangi binodan kvartira sotib olishdagi xavfsizlik qoidalari

Hozirgi vaqtda “yangi binodan kvartira sotib olayotganda qanday qilib xatolarga yo‘l qo‘ymaslik kerak?” degan savol dolzarb bo‘lib bormoqda. O‘zbekistonda birlamchi ko‘chmas mulkka bo‘lgan talab ortmoqda va tanlash imkoniyati kengaymoqda. Yangi binolardan kvartiralarni sotib olish tendentsiyasini yuzaga kelishining sababi ikkilamchi bozordagi uy-joylarga qaraganda arzonroq narxlar, bo‘lib to‘lash va ​​ipotekaga sotib olish imkoniyati, qulay loyihalanish, katta maydon va binolarni qurishda zamonaviy texnologiyalardan foydalanish bilan bog‘liq.

Yangi binodan, shuningdek ikkilamchidan ham kvartira sotib olishda, uzoq muddatli qurilish va qurilishning muzlatilishi, kvartiraning loyihalanishi, hududni noto‘g‘ri tanlash kabi masalalarni oldini olish maqsadida, doimo oldindan puxta o‘ylash zarur.

Bugungi maqolamizda siz bilan yangi binodan kvartira sotib olayotganda yo‘l qo‘yiladigan 5 ta xato haqida gaplashamiz — yangi binodan uy-joy sotib olayotganda noxush holatga tushib qolmaslik uchun barcha to‘sqimlik qiluvchi omillarni oldindan bilish yaxshiroqdir.

Siz yangi binodan uy-joy sotib olishga qaror qildingiz, lekin qanday boshlashni bilmayapsiz. Avvalo, shoshilmasdan uy-joy variantlarini ko‘rib, narxlari, qulayliklari va infratuzilmasini solishtirib chiqing, quruvchi tashkilotning obro‘si va uning loyihalari haqidagi baholarni bilib oling. Aksiyalar, chegirmalar, chiroyli reklama kabi omillarga ergashmang — har doim tekshirib chiqing! Agar siz ipotekaga yangi bino sotib olishni rejalashtirayotgan bo‘lsangiz, banklardan manfaatliroq shartlari mavjud variantlarni ko‘rib chiqing — kredit shartlarini solishtiring.

1-xato: Quruvchi tashkilot tekshirilmagan

Ishonch hosil qilishdan oldin tekshirishni unutmang! — bu quruvchi tashkilotni tanlashda sizga qo‘l keluvchi amaldir. Albatta, ishonch — bu yomon emas, lekin agar u ko‘r-ko‘rona bo‘lsa, tekshirilmagan quruvchi tashkilotning va’dalari sizga uzoq muddatli qurilish, to‘liq bolmagan infratuzilma kabi muammolarni paydo bo‘lishini kafolatlanaydi.

Ko‘p uchraydigan muammo — bu infratuzilma bilan bog‘liq muammolar. Masalan: quruvchi tashkilot bolalar bog‘chasi, maktab, poliklinika, supermarketlar, banklar, sport zallari va dorixonalarni va turar-joy majmuasining birinchi qavatida — bir necha qadam uzoqlikda joylashgan “hayot uchun hamma narsa” bo‘lishini va’da qildi. Biroq, natijada ma’lum bo‘lishicha, qurilish uchun ruxsatnoma, shuningdek, loyiha yo‘q va qurilishning o‘zi 5–10 yil ichida rejalashtirilgani, agar umuman rejalashtirilgan bo‘lsa aniqlanadi. Bu kabi va’dalar tayyor loyihalar, qurilishga ruxsat beruvchi hujjatlar bilan tasdiqlanishi zarur.

Quruvchi tashkilotning obro‘sini quyidagi yo‘llar bilan tekshirish mumkin:

• monitoring.mc.uz platformasi;
• qurilgan turar-joy binolari va majmualar tarixi;
• kvartira egalarining baholari.

2-xato: Loyihalanishni noto‘g‘ri tanlash

Kvartiraning loyihalanishini noto‘g‘ri tanlash — bu uy xarid qilayotganda yo‘l qo‘yiladigan yana bir xato.

Yangi binolarning bo‘lajak egalari uchun turli xil loyihalanishlar taklif etiladi:

• kvartira-studiya;
• yevropacha;
• alohidalalngan, o‘tish yoki yonma-yon xonalari bor;
• yonma-yon va alohidalangan xonalar bor;
• ikki yarusli;
• erkin tipdagi.

Agar sizning oila katta bo‘lsa, alohidalanga xonalari bor yangi binodan kvartira maqbul bo‘ladi. Xonalar bir-biridan va koridordan ajratilgan bo‘lib har bir oila a’zosi o‘zining shaxsiy maydoniga ega bo‘ladi.

Ushbu turdagi loyihalanishning deyarli hech qanday kamchiliklari yo‘q, ba’zi alohidalangan xonalarning o‘lchami kichik bo‘lishi mumkin.

Er-xotin uchun yonma-yon xonalari bor kvartira mos keladi, masalan, bitta xonada koridorga chiqish mumkin, boshqa xonalarga esa faqat birinchi xona orqali kirish mumkin bo‘ladi. Bunday hollarda o‘tish xonasi mehmonxona sifatida xizmat qilishi mumkin. Ammo zamonaviy uylarda bunday loyihalanish deyarli qo‘llanilmaydi.

Yaxshi loyihalanishli kvartira — bu uy ichida mantiqiy jihatdan to‘g‘ri harakatlanishni anglatadi, yomon loyihalanish — bu uy ichida qiyin harakatlanishni anglatadi.

Ba’zan mantiqiy loyihalanishga ega bo‘lgan kichik gabaritli kvartiralar keng, ammo o‘ylamasdan loyiha qilingan kvartiralardan afzal bo‘ladi.

3-xato: Hisobga olinmagan qo‘shimcha xarajatlar

Yangi binodagi kvartiraning arzon narxi har doim ham foydali xarid degani emas. Agar narx boshqa variantlardan sezilarli darajada farq qilsa, bu yerda muammolar yashiringan bo‘lishi mumkin.

Agar quruvchi tashkilot materiallar ishlatilishida tejagan bo‘lsa, uy egalari yupqa devorlarga duch kelishadi: qishda sovuq, yozda issiq —ishchi kuchini yollash orqali issiqlik izolatsiyasini amalga oshirish kerak degani, va bu o‘z navbatida qo‘shimcha xarajatdir. Bundan tashqari, jiddiyroq muammolar ham mavjud, masalan, yomon o‘tkazilgan kommunikatsiya, noqulay loyihalanish, umuman olganda uyning sifatsizligi — bu holda xarajatlar ikki barobar emas uch barobarga ko‘payadi.

Bunday xatolikka yo‘l qo‘ymaslik uchun obyektni diqqat bilan o‘rganib, xariddan oldin kelajakdagi yashash sharoitlari haqida g‘amxo‘rlik qilish lozim.

4-xato: Puxta o‘ylanmagan tuman tanlovi

Yangi binodan yoki yangi turar-joy majmuasidan kvartira sotib olishni rejalashtirayotganda, eng muhim tanlov mezonlaridan biri bu ko‘chmas mulkning joylashuvi — shahar tumani, aholi punktidir.

Aholi anchadan beri  yashaydigan hudud deganda rivojlangan ijtimoiy infratuzilma tushuniladi: supermarketlar yoki savdo markazlari, dorixonalar, bolalar bog‘chalari, maktablar, universitetlar, tibbiyot muassasalari, sport zallari va bog‘lar. Shuningdek, qulay transport yechimi.

Turar-joy majmuasidagi yangi bino haqidagi e’londa “metroga yoki yer usti transportiga 15 daqiqada yetib olishingiz mumkin” deb xabar berilayotgan bo‘lsa — aslida esa piyoda emas balki avtomobilda tirbandliksiz yetib olish degani ochiqlanadi.

Kvartira shinam va narxi ham mos keladigan, biroq ishga yetib olish uchun 1,5–2 soat kerak bo‘ladi — har kuni yo‘lda ko‘p vaqt va kuch sarflashdir. Yaxshilab o‘ylab ko‘ring, bunday og‘ir sharoitlarga ko‘nika olasizmi?

Bolali oilalar uchun maktabga boradigan xavfsiz yo‘lni tekshirish zarur: yo‘lning transport oqimi yuqori bo‘lgan qismlari, ochiq chorrahalar yoki qurilishlar bormi.

5-xato: Kvartira sotib olayotganda ehtiyotsizlik bilan shartnoma tuzish

Siz rivojlangan infratuzilmaga ega yaxshi hududda joylashgan hamyonbop narxdagi yangi binodan ideal uy-joy variantini topdingiz va shartnoma tuzishga tayyormisiz? Shoshilmang, shartnomani o‘rganib chiqing — har bir bandni o‘qib chiqing.

Kvartirani sotib olishdagi shartnomaning asosiy shartlari:

• sotuvchi va xaridorning pasport ma’lumotlari va ularning imzolari;
• kvartira maydoni — kvadrat metrlar;
• qavat;
• kvadrat metr uchun narx;
• qurilishni tugatish muddati;
• qurilish tugaganidan so‘ng huquqni tasdiqlovchi hujjatlarni rasmiylashtirish vaqti;
• tomonlarning javobgarligi — quruvchi tashkilot va xaridorning javobgarligi. Agar bahsli masalalar yuzaga kelsa, bu band kelishmovchilikni hal qilishda asosiy omil bo‘la oladi.

Agar shartnomaning biron bir bandi shubha tug‘dirsa, yordam uchun yuristga murojaat qiling.

Yangi binodan kvartira sotib olish bo‘yicha bitim 5 bosqichdan iborat:

• dastlabki shartnomani tuzish;
• hujjatlarni tekshirish;
• shartnoma tuzish va imzolash;
• mulkka egalik huquqini ro‘yxatga olish;
• kvartirani quruvchi tashkilotdan bo‘lajak mulk egasiga o‘tkazish.

Xulosa

Shunday qilib, biz yangi binodan kvartira sotib olishda 5 ta xato haqida qisqacha ma’lumot oldik.

Keling, asosiy omil arzon narx orqasidan quvish va xarid qilishdagi shoshma-sosharlik natijasida paydo bo‘ladigan ushbu xatolar bo‘yicha xulosa chiqazaylik:

• qurilish kompaniyasi haqida judakam ma’lumotlarni to‘plash natijasida — uzoq muddatli qurilish yoki qurilishning muzlatilishi;
• noto‘g‘ri loyihalanish, arzon materiallardan foydalanish — xaridor tomonidan xarajatlar;
• noto‘g‘ri tumanni tanlash — rivojlanmagan infratuzilma;
• oldi-sotdi shartnomasini diqqat bilan tekshirmaslik — muvaffaqiyatsiz bitim yoki kelajakdagi muammolar.

 Ortiqcha pul to‘lamaslik va qulayroq tumandan shinam kvartirani topish uchun nima qilish kerak:

• sabr bilan va diqqatlik bilan ko‘chmas mulk bozorini o‘rganib chiqing, quruvchi tashkilotlar haqida ma’lumot to‘plang — yangi binolar aholisining baholari va sharhlari, obyektlar sifati, to‘lov shartlari.
• yangi binolar bo‘yicha boshqa variantlarni ham ko‘rib chiqing, shoshilmang va kvadrat metrning past narxi ketidan quvmang, uy-joy xususiyatlarini sinchkolvlik bilan o‘rganib chiqing — agar sizda byudjet cheklangan bo‘lsa ham, tanlangan kvartiraning xususiyatlarini o‘rganing. Kvadrat metrning past narxi xarid qilish uchun asosiy mezon hisoblanmaydi — yangi binolarning boshqa variantlari bilan solishtiring: qavatda joylashgan kvartiralar soni, devorlarning qalinligi va boshqalar.
• tumanning ijtimoiy infratuzilmasi va transport yechimini baholang. Transport yechimi mavjudligi va joylashuvi haqida bilishning yaxshi usuli — bu yangi binoga turli yo‘llar bilan borishdir.
• shartnoma tuzishni rejalashtirayotganda, uni tekshirish uchun yurist yoki notariusga murojaat eting.

Kvartirani xarid qilish jarayonidagi xavfsizlik shartlari

Kvartira sotib olishdan oldin nimalarni tekshirish kerak: kvartira sotib olish chek-list

Kvartira sotib olmoqchiman. Nimadan boshlash kerak?

Yangi binoda kvartirani qabul qilish