Qanday qilib uyni tez va foyda bilan sotish mumkin: yo‘riqnoma
Uyni sotish kvartirani sotishdan ko‘ra ancha kattaroq ish hisoblanadi.
Ushbu maqolada siz uyni qanday qilib tez va foydali sotishni haqida bilib olasiz. Uy-joyni qisqa vaqt ichida sotish uchun imkon qadar maksimal tayyorgarlik ko‘rishingiz kerak.
Agar ko‘chmas mulk marketingida kam tajribaga ega bo‘lsangiz yoki bo‘sh vaqtingiz mavjud bo‘lmasa, bu ishni tajribali rieltorga topshiring. Ishonchli mutaxassis sizga barcha jihatlarni aytib beradi va qisqa vaqt ichida obyektni sotishga yordam beradi. Ammo, rieltorning yordamiga qaramay, o‘zingiz ham butun jarayonga e’tibor qaratishingiz lozim.
I. Sotishga tayyorgarlik
Keling, sotishga tayyorgarlik ko‘rishda talab qilinadigan asosiy qadamlarni ko‘rib chiqaylik:
- ko‘chmas mulk bozorini tahlil qiling. Xuddi shunday parametrlarga ega e’lonlarni ko‘rib, uyingizni baholang;
- uyni sotishga tayyorlash — xonalarni kosmetik ta’mirash, uy va hovlini tozalash. Hatto juda eski yoki sifatsiz materiallardan qurilgan uy ham yaxshi holatda va toza bo‘lishi lozim.
- hujjatlarni tayyorlab qo‘ying — kadastr, texnik pasport va boshqalar. Sotish uchun barcha hujjatlar to‘plamini jamlang — notarius bilan maslahatlashing;
- “Uyni vositachilarsiz sotish” iborasini qo‘shib, e’lon uchun xatosiz va ravon matn yozing. Obyektingiz parametrlarini qisqa va aniq tasvirlab bering. Uyning turli burchaklaridan suratga oling: interyer? eksteryer, panoramali suratga olish, video tur. Professional fotografni jalb qilishingiz mumkin;
- ko‘chmas mulk saytlari, ijtimoiy tarmoqlar va bosma nashrlarda e’lonlarni joylashtiring.
Joriy ko‘chmas mulk bozorini baholash
Bozor narxini aniqlash — raqobatchi takliflarni monitoring qilish, ko‘chmas mulk marketingini o‘rganish. E’lonlarning haqiqiyligini tekshirish: joylashtirilgan obyektlarning narxlari qanchalik realligini aniqlash.
Ba’zida mulk egalari yoki rieltorlar obyekt haqida to‘liq ma’lumot bermaydilar, masalan, 100 kv metrlik uy, lekin hujjatlarda ko‘rsatilmagan qurilmalar mavjud va umumiy maydoni 200 kv metr deb hisoblashadi. Tekshirmasdan, uynigiz uchun narxni belgilashda xato qilishingiz mumkin. Haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan yuqori narx — qiziqish yo‘q, obyektni tez sotish imkoniyati kamayadi.
Ta’mirlash va sotishga tayyorlash
Agar siz foyda bilan uyni sotmoqchi bo‘lsangiz, ko‘chmas mulk sifati yaxshi bo‘lmasa ham, ancha eski bo‘lsa ham va unda hech kim yashamasa ham, biron bir odam bu kabi uyni minimal tayyorgarliksiz yaxshi narxga sotib olmasligini anglashingiz lozim. Xaridorga tomidan chakki o‘tmaydigan, barcha kommunikatsiyalar ulangan — normal elektr, gaz, suv ta’minoti va soz kanalizatsiyaga ega uy-joy kerak.
Uyni va yer uchastkasini tartibga keltiramiz. Kapital ta’mir qilishga hojat yo‘q, yengil kosmetik ta’mirni o‘zi yetarli bo‘ladi:
- devorlarni bo‘yash va devor qog‘ozini yangilash;
- pollarni bo‘yash;
- derazalar, eshiklar mexanizmlarini, santexnika uskunalari tuzatish;
- kuygan lampalar, singan rozetka va viklyuchatellarni almashtirish;
- eski mebel vas hu kabi barcha eski narsalarni yeg‘ishtirib tashlang.
Uy toza, shinam va fayzli ko‘rinishga ega bo‘lishi lozim. O‘zingizni xaridorning o‘rniga qo‘ying va uning nazari bilan qarang. Xonalar va hovlini astoydil tozalab chiqing:
- derazalar, santexnika moslamalarini tozalab yuvish;
- mebellarni tozalash;
- gilamlar, pardalarni yuvish;
- ko‘rinadigan joylardan shaxsiy buyumlarni olib tashlash, javonlar va omborchalarini tartibga solish;
- mijozlar kelishidan oldin xonani shamollatib yuborish — havoni almashtirish;
- minimal dekoratsiya — tirik gullar, aksessuarlar;
- hovli va uy atrofidagi qurilish chiqindilarini olib tashlash;
- begona o‘tlarni sugurish, osilgan daraxt shoxlarini kesish;
- ko‘cha va hovlidagi yo‘laklarni supurish.
Uy-joy qiymatini professional baholash
Uyni to‘g‘ri baholash — bu tez va manfaatli bitim uchun muhim omil hisoblanadi. Ma’lumki, ko‘chmas mulkni haddan tashqari baholash vaqtni yo‘qotishga, past baho esa pul yo‘qotishiga olib kelishi mumkin. Baholovchini yollang, u uy-joyni baholab, uyning haqiqiy narxini aniqlashga yordam beradi. Uy qoymatini aniqlash uchun mutaxassis ko‘chmas mulk bozoridagi barcha o‘xshash variantlarni taqqoslab chiqadi.
II. Samarali marketing
Xaridorlarni izlash — ko‘chmas mulkni tez sotishdagi birinchi qadamidir. Ko‘chmas mulk ma’lumotlar bazasi saytlarida, klassifaydlarda va ijtimoiy tarmoqlardagi tematik guruhlarda e’lonlar joylashtirishdan boshlang. Agar siz e’loningizni qidiruvlarda birinchilardan bo‘lib chiqishini istasangiz, qidiruvlarda, Telegram kanali va Instagramda e’lonning reytingini oshirishda va joylashtirishda to‘lovni amalga oshiring. E’lon matnida siz uy va yer haqida ko‘proq ma’lumot yozib va “Uyni vositachilarsiz sotish” iborasini qo‘shsangiz sotuvning tezlashtirish imkoniyatini oshiradi.
Quyidagilarni ko‘rsatishingiz kerak:
- uy va yer uchastkasining maydoni,
- joylashuvi;
- yashovchilar sotib olingandan so‘ng darhol ko‘chib o‘tishlari uchun turar joy maydonining tayyorligi;
- kommunikatsiyalar holati;
- qurilish materiallari;
- infratuzilma va transport yechimiga yaqin joylashuvi;
- mebel: holati, har bir xonada nima borligi;
- uyning yuqori sifatli fotosuratlari: fasad, xonalar. Suratlar turli burchaklardan va kunduz paytida, uy-joyning eng jozibador qismlarini ko‘rsatishi kerak. Ko‘proq yaxshi va ma’lumotli fotosuratlar;
- mulk egalarining soni, muammolar yo‘qligi to‘g‘risidagi ma’lumotlar.
Jozibador fotosuratlar va virtual tur
Uyning chiroyli fotosuratlarini olish uchun sizga yaxshi kamerali smartfon yoki fotoapparat, shuningdek, qo‘shimcha jihozlar (keng burchakli obyektiv, shtativ, fotokamera chirog‘i) kerak bo‘ladi.
Keling, birin-ketin ko‘rib chiqaylik:
- to‘g‘ri yorug‘lik — kunduzgi yorug‘lik, yoritgichlardan foydalanish;
- fotokamera chirog‘i — ranglar tabiiy bo‘lishi va xonalar sun’iy yorug‘likdan sariq tusga kirmasligi uchun;
- fotokamera yoki smartfon bilan suratga olayotganda yorug‘lik sezgirligi (ISO) rejimini sozlang;
- shtativ ishlating — tekis suratga olish;
- keng burchakli obyektivda foydalanish — kadr keng maydonni qamrab oladi: uyning, xonalarning umumiy ko‘rinishi;
- bo‘sh joylarni to‘ldirish uchun rekvizitlardan foydalanish, shinamlikni qo‘shish — kofe stolidagi ochiq kitob, katta stol ustida likopchadagi mevalar;
- yuqoridan suratga olish — stulga chiqib yoki shtativ/monopod yordamida;
- suratga olingandan so‘ng, fotosuratni qayta ishlash — ranglarga ortiqcha ishlov bermasdan fotoredaktorlardan foydalanish.
Virtual yoki 3D turlar orqali uyingizning butunlayin ko‘rsatishning ajoyib usuli. 360 darajalik ko‘rinishdagi interyerni suratga olish e’lonni ko‘rmoqchi bo‘lgan insonlarni jalb qiladi. Uy va yer uchastkasi bo‘ylab virtual tur ko‘chmas mulk haqida keng qamrovli va ma’lumotli tushunchani hosil qiladi.
Ijtimoiy tarmoqlar va onlayn platformalarda reklama qilish
Hozirgi vaqtda mahsulot yoki xizmatni reklama qilishni internet resurslarisiz tasavvur qilish qiyin, bu ko‘chmas mulk marketingiga ham tegishlidir.
Siz o‘zingiz mustaqil ravishda taklifingizni reklama qilishingiz mumkin. Ravon matnli e’lon tusing, kerakli parametrlar, jihozlar, mebellarni yo‘zib chiqing. Uyingiz qanday qilib va nimadan qurilgani haqida ham qisqacha ma’lumot yozishingiz mumkin. Yer uchastkasida qanday mevali daraxtlar yoki butalar bor. Infratuzilma, transport yechimi. Aloqa ma’lumotlarini ko‘rsating: telefon va messenjer raqamlari, elektron pochtasi. O‘z e’loningizni ko‘chmas mulkni sotish va sotib olish onlayn-platformasi joylashtiring. Bu yerdagi qulay funksional taklifingizni joylashtirishni soddalashtiradi.
Ko‘chmas mulk agentlari bilan hamkorlik
Uyni sotish yoki sotib olish inson hayotida kamdan-kam uchraydigan, muhim voqeadir. Odamlar yer uchastkasi bilan uy sotib olib, u yerda uzoq yillar yashab, keyingi avlodga qoldirishadi.
Vaqt va asablaringizni asrash uchun ko‘chmas mulk agentligiga murojaat qiling yoki tajribali rieltorni yollang. Mutaxassislarimiz har tomonlama ishlab, sizga uyingizni qanday tezda sotishni aytib berishadi. Ular sizning taklifingizni ilgari surish, potensial mijozlarni jalb qilish, ko‘rish, kerakli hujjatlarni to‘plash bilan shug‘ullanib, bitim tuzishda ishtirok etadilar. Tajribali agentlar quyidagi ishlarda yordam beradilar:
- qimmatroq narxda sotiladigan uy va yerni yaxshilashda;
- uyni baholaydilar: turar-joy va noturar joyning haqiqiy qiymatini aniqlash uchun;
- potensial mijozlarni qidirishni minimallashtiradilar va sotuvchi uchun xavf-xatarsiz barcha jarayonlar qonuniy bo‘lishini ta’minlaydilar, to‘lov va bitim tuzishda qatnashadilar.
- obyektni har bir ko‘rishda ishtirok etadilar;
- bitim uchun oldi-sotdi shartnomalarini tayyorlaydilar.
III. To‘g‘ri muzokaralar va bitim tuzish
Ishonchli ko‘chmas mulk agenti yoki rieltor sizga bitimning har bir bosqichida yordam bersa ham, siz xaridor bilan muloqot qilishingizga to‘g‘ri keladi.
To‘g‘ri muzokaralar va shunga mos ravishda tanlangan suhbat taktikasi — manfaatli bitimning kalitidir. Bitim uchun siz sotuvchining pasportini, uyga egalik huquqini tasdiqlovchi hujjatni, oldi-sotdi shartnomasini va/yoki hadya shartnomasini, kadastrni, texnik pasportni va kommunal xizmatlar uchun to‘lov kvitansiyasini tayyorlashingiz lozim. Agar bitim jarayonini haqida tushunchangiz bo‘lmasa, yordam uchun yuristga murojaat qiling. Mutaxassislar uyni qanday tez sotishni biladilar va barcha hujjatlarni ko‘rib chiqadilar, to‘playdilar va rasmiylashtiradilar, bu esa kelajakda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muammolarni oldini olishga yordam beradi.
Muvaffaqiyatli muzokaralar texnikalari
Xaridor bilan uchrashganda, masalan, mulkni ko‘rsatayotib, xotirjam, muloyim bo‘ling, ishonchli ohangda, aniq gapiring. Toza va juda yorqin bo‘lmagan kiyimr haqida ham unutmang. Potensial xaridor bilan suhbatlashayotganda, uyingizning barcha afzalliklarini ta’kidlab, ma’lumotni ijobiy nuqtai nazardan taqdim etishga harakat qiling. Misol uchun, agar shahardan tashqarida ko‘chmas mulk sotiladigan bo‘lsa, siz yaxshi ekologiya, osoyishtalik va mangali bor shiyponcha mavjudligi haqida gapirib berishingiz mumkin. Bundan tashqari, shuni yodda tutish kerakki, xaridor siz bilan uchrashganda, nafaqat sizning uyingizni, balki sizni ham baholaydi. Suhbatni shoshmasdan va tinch o‘tkazish kerak. O‘zaro munosabatlarni o‘rnatish va hamkorlik muhitini yaratish uchun potensial xaridorga qahva yoki choy taklif qiling. Ro‘parangizda haqiqiy xaridor ekanligiga ishonch hosil qilganizdan so‘ng, savdolashishga o‘tganda quyidagi jihatlarga rioya qiling:
- narxni muhokama qilishni boshlashdan oldin, o‘zingiz uchun minimal summani belgilab oling, lekin ataylab oshirilgan narxni ham aytmang —mijozni cho‘chitib yuborishi mumkin;
- xaridor huzurida qarindoshlar bilan shoshilinch muhokamalar o‘tkazmang, shuningdek o‘zingiz boshqa xonaga taklifini muhokama qilish uchun kirib ketib, xaridorni ham yolgiz qoldirmang;
- chegirma berishingiz mumkin — mo‘ljallangan pastki chegara doirasida;
- zudlik bilan sotish zarur bo‘lganda va boshqa xaridorlar mavjud bo‘lmaganda chegirma oshirilishi mumkin. Biroq bu haqda xabar berishning hojati yo‘q.
Shartnoma tuzish va ko'chib o‘tishga tayyorgarlik ko‘rish
Asosiy shartnomani imzolashdan oldin, dastlabki kelishuv tuzilishi kerak. Bu har ikki tomonning niyatlari jiddiyligini tasdiqlaydi. Ushbu hujjat sotuvchiga yangi uyga ko‘chib o‘tish uchun ham vaqt beradi. Ko‘chib o‘tayotganda, yuk ortuvchilarning xizmatlaridan foydalaning. Mebel va boshqa yirik buyumlarni saqlash uchun omborlarga joylab turish mumkin — omborning bir qismini yoki alohida konteyner ijarasi.
Dastlabki kelishuv asosiy oldi-sotdi shartnomasi bilan bir xil shaklda rasmiylashtirilishi zarur. Agar mulkdorlar orasida voyaga yetmaganlar, ishga layoqatsizlar bo‘lsa yoki ulushga bo‘lgan huquq sotilayotgan bo‘lsa, uni notarius tomonidan tasdiqlating. Uyni sotish uchun zarur hujjatlar:
- sotuvchining pasporti;
- uyning hujjati — mulk huquqini davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi guvohnoma, qabul qilish-topshirish dalolatnomasi, oldi-sotdi shartnomasi;
- agar siz mulkdor nomidan oldi-sotdi shartnomasini tuzmoqchi bo‘lsangiz, sizga uy egasidan ishonchnoma kerak bo‘ladi;
- soliq va to‘lovlar bo‘yicha qarzi yo‘qligi to‘g‘risida tuman soliq organidan ma’lumotnoma.
Barcha zarur hujjatlarni rasmiylashtirish
Bitimni rasmiylashtirishdan oldin quyidagi hujjatlarni tayyorlash lozim:
- obyektga egalik qilish huquqi hujjati;
- texnik pasport;
- mulk huquqi reestridan ko‘chirmalar;
- uy egasi yoki egalarining hujjatlari: pasport, ID karta, nikoh guvohnomasi, vaziyatga qarab;
- uy va yerning ekspert bahosi;
- qarzlar yo‘qligi to‘g‘risidagi ma’lumotnoma.
Shartnoma imzolangandan so‘ng taraflar bitimni ko‘chmas mulkni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish organida ro‘yxatdan o‘tkazishi va bitimni ro‘yxatdan o‘tkazganlik uchun davlat bojini to‘lashi shart.
Muhim! Bitimni rasmiylashtirish uchun notarial tasdiqlash talab qilinadi. Hozirda O‘zbekistonda rasmiylashtirish jarayonida elektron hujjatlardan foydalanish mumkin.
IV. Tez sotish bo‘yicha qo‘shimcha strategiyalar
Uyni sotish uchun ketadigan vaqt bir necha oydan bir necha yilgacha cho‘zilishi mumkin. Buning sababi xaridorlar izlashda. Bozor narxidan yuqori narxda uyni qanday sotishni rejalashtirayotganda, siz 4 – 8 oy davomida xaridorlar bilan uzoq muddatli muloqotga tayyor bo‘lishingiz lozim. Bitim tuzishda shoshilishning hojati yo‘q, chunki uyni tezda sotish arzon narxni talab qiladi. Sotish tezligi ko‘p jihatdan sizga bog‘liq — kim oshdi savdosi, xaridorlarni rag‘batlantirish dasturlari, moliyalashtirish imkoniyatlari kabi turli usullardan foydalanish.
Kim oshdi savdolari
Kim oshdi savdosi usuli — bu obyektni arzon narxda e’lon qilgan holda uyni tez sotish usuli bo‘lib, tabiiyki ko‘plab potensial xaridorlarni jalb qiladi. Shundan so‘ng, narxni oshirish bo‘yicha mohirona olib borilgan muzokaralar va savdolashish asosida ushbu obyektga eng ko‘p qiziqish bildiradigan, oxir-oqibatda ushbu obyekt uchun eng yuqori narxni to‘laydigan cheklangan xaridorlar doirasi aniqlanadi.
Xaridorlani rag‘batlantirish dasturlari
Potensial xaridorlarni quyidagi savdo turlari bilan jalb qilish mumkin:
- vaqtinchalik narxlarni pasaytirish — masalan, bir hafta mobaynida uyga 5% chegirma qiling;
- bonus — bunda xaridor obyektni sotib olayotganda sovg‘a sifatida televizor yoki konditsioner yoki boshqa zarur uy-ro‘zg‘or buyumlarini olishi mumkin.
Moliyalashtirish variantlari
Ko‘pgina xaridorlar ko‘chmas mulkni sotib olish uchun qo‘shimcha moliyalashtirishga murojaat qilishadi. Bularning asosiy variantlarini ko‘rib chiqish mumkin:
- uyni / kvartirani sotish;
- kredit — uy sotib olishda eng ommabop usuli;
- bo‘lib to‘lash — bu mulk egasi taklif qilishi mumkin bo‘lgan xizmatdir. Bo‘lib to‘lash qurilayotgan uy-joy uchun ham, tayyor uylar uchun ham taqdim etilishi mumkin.
Xulosa
Uyni tez va foyda bilan sotish uchun bir nechta shartlarga rioya qilishingiz kerak:
- o‘xshash uy-joy narxlarini tahlil qilish;
- uyni, uy oldi hududni, hovlini ta’mirlash va tozalash;
- uy-joy hujjatlarini yig‘ish va tayyorlash;
- fotosuratlar, videolar yoki virtual turlari mavjud, ma’lumot beruvchi e’lon yaratish;
- internet resurslarida e’lon joylashtirish;
- obyektni ko‘rishlarini tashkil etish;
- savdolar va bitim tuzish.
Yodda tutingki, potensial xaridorning asosiy e’tibori, bu uyning kamchiliklari emas, balki ustunliklaridir. Agar bo‘sh vaqtingiz, yetarli tajribangiz bo‘lmasa, uyni qanday sotish va nimadan boshlas kerak degan savol tug‘ilayotgan bo‘lsa, rieltor bilan maslahatlashing. Siz ko‘chmas mulk agentligi yoki rieltorga murojaat qilib, ushbu tadbirni shartnoma tuzish jarayonini soddalashtirib beradigan mutaxassislarga topshirsangiz, o‘zingizning ish faoliyatingizga qaytasiz, biroq komissiya to‘lashingiz kerak bo‘ladi.
Sotish uchun ko‘chmas mulkni qanday qilib to‘g‘ri suratga olish kerak
Qanday qilib eski uy-joybi foyda bilan sotib, yangisini sotib olish mumkin
Nima uchun rieltor kerak
Realt24 jamoasiBizning ekspertlarimiz iqtisodiyot, moliya va bank ishi sohalarida magistr darajalariga ega va ko’chmas mulk va moliya bozorida 30 yildan ortiq tajribaga ega.